Methylfenidaat (kortwerkend en langwerkend) en bijwerkingen voor kinderen en jongeren

Medicijnen hebben ook ongewenste effecten; dat noemen we bijwerkingen. In de bijsluiter staan een heleboel bijwerkingen. Het heeft geen zin om je bezig te houden met alle bijwerkingen die in de bijsluiter staan. Sommige bijwerkingen die in de bijsluiter staan, zijn niet belangrijk of komen heel zelden voor.

Let op: als je ergens last van krijgt of als je je niet lekker voelt, op welke manier dan ook. Vertel dit dan aan je behandelaar. Dat zou een bijwerking kunnen zijn die hier niet wordt vermeld. Je behandelaar zoekt uit of het een bijwerking is of iets anders.

Hieronder staan de bijwerkingen die vaak voorkomen of die gevaarlijk kunnen zijn. Dat betekent niet dat jij die bijwerkingen ook altijd krijgt.

Slecht slapen

Kinderen en jongeren met ADHD hebben vaak moeite met slapen. Je bent te hyper om in slaap te komen, of je vindt ’s avonds laat de leukste tijd. Maar, slecht inslapen kan ook een bijwerking zijn van methylfenidaat.

>> Lees meer over hoe je methylfenidaat het best kunt innemen

Verminderde eetlust

• Je hebt geen eetlust meer.

Je kunt het volgende proberen:

• Neem methylfenidaat pas na de maaltijd in, dat helpt soms.
• Let op dat je dan niet gaat snoepen in plaats van gezond eten.

Buikpijn, diarree, misselijkheid

Als je begint met methylfenidaat kun je last krijgen van je maag of darmen: buikpijn, diarree, misselijkheid.

Het gaat meestal over na een paar dagen.

Als het erg is, moet je het aan je behandelaar vertellen.

Hoofdpijn

Meestal gaat hoofdpijn over na een paar dagen of weken.

Als je erge hoofdpijn krijgt of de hoofdpijn niet overgaat, moet je het aan je behandelaar vertellen.

Chagrijnig

Soms word je chagrijnig, gespannen of geïrriteerd als je methylfenidaat gebruikt.

Dat hoort niet. Overleg met je behandelaar.

Hartkloppingen

Het kan weleens gebeuren dat je hart tekeergaat, heel snel klopt.

Dat is meestal niet gevaarlijk, maar je moet het wel zo snel mogelijk aan je behandelaar vertellen. Een enkele keer kan het namelijk wel gevaarlijk zijn: als je al iets aan je hart hebt. Het kan zijn dat dat nog niet ontdekt is.

Je behandelaar zal je bloeddruk en polsfrequentie opnieuw meten.

Vaak neemt je polsfrequentie door methylfenidaat toe met vijf of tien slagen per minuut. Dat is niet erg, het is al bijzonder als je dat merkt.

Verward, nerveus

• Je voelt je nerveus, zenuwachtig
• Je bent verward, het voelt vreemd in je hoofd.

Heb je hier last van? Overleg met je behandelaar.

Je groeit langzamer

Groeien gaat met horten en stoten. Dus wat tragere groei kan toeval zijn. Uitzonderlijk kan het zijn dat door methylfenidaat gebruik je groei achterblijft.

Dat kan zijn doordat je door de medicatie minder bent gaan eten.

Probeer te zorgen dat je weer meer zin in eten hebt; zie bijwerking ‘Verminderde eetlust’.

Als je een paar kilo afvalt of een paar centimeter in groei achterblijft, hoeft dat voor je gezondheid niet erg te zijn.

Je haalt de groei meestal later weer in.

Je behandelaar controleert je lengte en gewicht; lees ook Is er lichamelijk onderzoek nodig voor ik met methylfenidaat begin?

Je behandelaar controleert je lengte en gewicht. Als je behandelaar ziet dat je groei te veel achterblijft, zal hij dat bespreken en met jou samen kijken naar oplossingen.

Als methylfenidaat is uitgewerkt, voel je je slechter

Een paar uur na je laatste dosis kun je je nog slechter concentreren, ben je nog meer hyper dan zonder methylfenidaat.

Dat heet 'rebound', vertaald: terugslag.

Je behandelaar kan een lage dosis methylfenidaat voorschrijven op het moment dat je last van rebound hebt, of een langwerkende vorm voorschrijven.

• Bij langwerkende vormen heb je meestal minder last van rebounds.
• Maar, sommige verzekeraars vergoeden die langwerkende vormen niet helemaal.

Overleg altijd met je behandelaar als je last hebt van rebound.

Droge mond

• Hierdoor kan je gaatjes in je tanden krijgen. Zorg daarom dat je goed je tanden poetst.
• Je hebt meer dorst.
• Je hebt een droge neus en keel.

Voor je met methylfenidaat begint, zal je behandelaar onderzoeken of methylfenidaat wel een geschikt medicijn voor je is.

Je behandelaar zal je vragen naar je gezondheid en naar de gezondheid van je familieleden. Sommige gezondheidsproblemen kunnen namelijk een probleem zijn als je methylfenidaat gebruikt.

Je behandelaar zal ook je polsfrequentie, bloeddruk, lengte en gewicht meten.

Methylfenidaat kan namelijk effect hebben op je bloeddruk en groei. Je behandelaar wil daarom weten wat de waarden hiervan zijn voordat je begint met methylfenidaat, zodat hij veranderingen in de gaten kan houden.

Verder zal je behandelaar je eetlust en je slaap uitvragen. Ook zal je behandelaar bijhouden of je veranderingen merkt in je emotie of gedrag.

Methylfenidaat bestaat als kortwerkende medicatie of als langwerkende medicatie.

Kortwerkend

Kortwerkend methylfenidaat werkt snel, binnen een uur en meestal nog sneller.

Kortwerkend methylfenidaat werkt meestal twee tot vijf uur. Dit betekent dat je kortwerkend methylfenidaat twee of drie keer per dag moet gebruiken.

Langwerkend

Langwerkend methylfenidaat kan ook binnen een uur beginnen te werken maar het werkt meestal acht tot twaalf uur. Dit betekent dat je langwerkend methylfenidaat meestal een keer per dag gebruikt.

Het is de kunst om methylfenidaat zo te gebruiken dat het alleen werkt op de tijden dat je het nodig hebt:

• Als je naar school gaat, sport, speelt, studeert; dus als je je moet concentreren.
• Meestal van 's ochtends na het opstaan tot het eind van de middag, of het begin van de avond.
• Niet als je gaat slapen of 's nachts.
• Let op! Als je niet in slaap komt omdat het nog druk is in je hoofd, heb je methylfenidaat soms wel 's avonds nodig.
• Als het rustig genoeg is, heb je methylfenidaat misschien niet nodig in het weekend of op vakantie of op bepaalde tijden thuis.

Samen met je behandelaar moet je uitzoeken wanneer je methylfenidaat moet innemen en of een kortwerkende of langwerkende vorm van de medicatie beter bij je past.

Je behandelaar weet welke medicijnen niet goed samengaan met methylfenidaat.

Vertel je behandelaar daarom altijd welke medicijnen je gebruikt. Schrijf deze van tevoren op.

• Ook de medicijnen die andere artsen hebben voorgeschreven.
• Ook medicijnen of (kruiden)middelen die je zonder recept bij apotheek of drogist koopt.

Als je ook een anticonceptiepil gebruikt, is dat geen bezwaar met methylfenidaat.

Vaak nemen je klachten af als je ouder wordt. Je behandelaar bespreekt daarom (half)jaarlijks of je nog langer door moet gaan met het innemen van methylfenidaat.

Het kan ook voorkomen dat je methylfenidaat ook nog nodig hebt als je volwassen bent.

Als je stopt, merk je snel of het weer slechter gaat.

In dat geval kun je methylfenidaat weer gaan gebruiken.

Eigenlijk stop je elke nacht met methylfenidaat, want je gebruikt het 's nachts niet.

Je kunt dus ineens stoppen, methylfenidaat te gebruiken.

Het is meestal verstandig om eerst een lagere dosis te gaan gebruiken, te kijken of het goed blijft gaan en dan pas helemaal te stoppen.

Overleg het in ieder geval eerst met je behandelaar als je wilt stoppen.

Alcohol kan de centrale bijwerkingen verergeren en kun je dus beter niet gebruiken samen met methylfenidaat.

Methylfenidaat gaat niet goed samen met amfetamine, cocaïne en andere opwekkende middelen. Ze versterken elkaar en dat kan makkelijk veel te veel worden.

Van andere drugs is minder bekend of ze met methylfenidaat samen kunnen, of juist niet. Dus als je methylfenidaat gebruikt, kun je beter helemaal geen drugs gebruiken.

Methylfenidaat kan bijwerkingen veroorzaken. Lees meer over bijwerkingen van methylfenidaat.

Je voelt je bijvoorbeeld slaperig of nerveus. Daardoor kan je niet goed opletten op de fiets, scooter en/of auto.

• Ben je net gestart met methylfenidaat?
• Is je dosis van methylfenidaat net verhoogd?

En heb je daardoor last van bijwerkingen? Dan mag je niet deelnemen aan het verkeer.

Doe je dit wel? Dan kan je bij een ongeluk de schuld krijgen, je bent dan aansprakelijk. Het kan zijn dat je verzekering de schade dan niet vergoedt.

Controleer dus goed of je met jouw medicijn aan het verkeer mag deelnemen.

Checken of je met jouw medicijn mag autorijden, fietsen of scooter rijden? Kijk op: Rijveiligmetmedicijnen.nl.

Bij normaal gebruik zoals is voorgeschreven, raak je niet verslaafd en kun je er zonder problemen mee stoppen.

Er zijn wel mensen die aan drugs verslaafd zijn en die methylfenidaat als drug (proberen te) gebruiken.

• Hun bedoeling is dat methylfenidaat een kick of een rush geeft. Een gelukzalig of heerlijk gevoel.
• Dat is iets anders dan het rustige gevoel dat methylfenidaat bij ADHD geeft.
• Het lukt haast niet om met methylfenidaat die kick of rush te bereiken, en met langwerkend methylfenidaat al helemaal niet.
• Om elk risico te vermijden, krijgen mensen met ADHD en drugsverslaving liefst een langwerkende vorm van methylfenidaat.

Je hersenen zijn nog volop in ontwikkeling. Een medicijn onnodig gebruiken of onnodig lang is daarom nooit goed.

We weten het niet goed wat de gevolgen van methylfenidaat zijn op de hersenen. Er is meer onderzoek nodig om hier iets met zekerheid over te kunnen zeggen.

Heb je meer vragen hierover? Je behandelaar kan hierover meedenken.