Betrouwbare kennis over een borderline persoonlijkheidsstoornis, speciaal geschreven voor jongeren. Wat is een borderline persoonlijkheidsstoornis? Hoe weet je of je het hebt? Welke behandelingen zijn er?
Voel je je soms heel vrolijk en even later weer heel somber? Reageer je vaak te snel, zonder na te denken over de gevolgen? Lijkt het net alsof je niks kan voelen en niet echt aanwezig bent in de wereld? Doe je jezelf soms expres pijn, door jezelf te snijden of krassen? Deze klachten kan je ervaren als je een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt.
De teksten zijn opgesteld in samenwerking met experts en ervaringsdeskundigen. Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie houdt deze informatie up-to-date.
Wat is een borderline persoonlijkheidsstoornis?
Als je een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt, kun je last hebben van allerlei klachten, zoals wisselende stemmingen. Het ene moment ben je heel blij, het volgende moment erg verdrietig. Voor je familie en vrienden is het vaak lastig om dat te begrijpen. Je kan zelf ook moe worden van die wisselende gevoelens en gedachten.
Ook kan het zijn dat je iemand heel aardig vindt en elke dag ziet, en hem of haar ineens zonder reden niet meer leuk vindt. Mensen met borderline kunnen zich ook heel leeg voelen. Je weet dan niet meer zo goed wie je zelf bent. Misschien doe je jezelf weleens pijn, voel je je vaak boos, of doe je dingen die risico’s met zich meebrengen, zoals alcohol drinken of drugs gebruiken.
Hoe ontstaat een borderline persoonlijkheidsstoornis?
Het is niet bekend hoe borderline precies ontstaat. De oorzaak is een mix van verschillende dingen van jezelf en uit je omgeving die voor iedereen anders is. Borderline kan erfelijk zijn, je bent er dan mee geboren. Daar kan je helemaal niets aan doen, het betekent dat je op een bepaalde manier in elkaar zit; je kan bijvoorbeeld erg gevoelig en impulsief zijn. Maar ook je omgeving en wat er in je leven gebeurt kan invloed hebben op het ontwikkelen van borderline. Het kan zijn dat je bijvoorbeeld iets naars hebt meegemaakt, dat het thuis niet goed gaat, of dat er in de omgeving iets gebeurt waardoor je klachten krijgt.
Hoe vaak komt het voor?
Ongeveer 1 tot 3% van de bevolking (zo'n 150.000 mensen) heeft een borderline persoonlijkheidsstoornis. Meestal wordt tijdens je puberteit duidelijk dat je het hebt.
Hoe weet je of je borderline hebt?
Het kan zijn dat je zelf merkt dat je ergens mee zit of dat je klachten hebt. Maar het kan ook zijn dat je ouders of leraren op school dat merken. Vaak zal je dan eerst naar een huisarts of naar het wijkteam in jouw buurt gaan. Als zij denken dat je misschien een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt, word je doorgestuurd naar een psycholoog en/of een psychiater. Alleen die kan vertellen of je borderline hebt en wat dit voor jou betekent. Door gesprekken, testjes en vragenlijsten onderzoekt hij of zij waar je klachten vandaan komen en hoe je daarbij geholpen kan worden. Misschien vind je de vragen raar of veel te persoonlijk, of misschien schaam je je wel. Het is toch belangrijk dat je vertelt waar je last van hebt, anders kunnen andere mensen je niet goed helpen.
Gaat het over?
Een borderline persoonlijkheidsstoornis gaat vaak niet helemaal over, als volwassene kan je wel steeds minder last hebben van de problemen die erbij horen. Vaak heb je er in de puberteit het meeste last van, en wordt het dus minder heftig als je ouder wordt.
Voor jezelf
Behandelprogramma voor als je nog geen klachten hebt (HYPE)
Deze behandeling helpt je om beter om te gaan met gevoelens, gedachten en gedrag als je nog maar net weet dat je een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt. Ook leer je hier hoe je bijvoorbeeld om hulp kunt vragen in je omgeving als je dat nodig hebt.
Behandeling om gedachten en gevoel te begrijpen (MBT-early)
Hier leer je om je eigen gedachten te begrijpen, en erachter te komen hoe je je echt voelt. Ook leer je meer over het begrijpen van gedachten en gedrag van de mensen om je heen, zoals bijvoorbeeld je familie. Deze behandeling kan je ook helpen als je (nog) maar weinig klachten hebt.
Emotie-regulatietraining voor emoties en gedachten
Hier leer je in een groep hoe je controle kan krijgen over je emoties en gedachten. En hoe je de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen gedrag, bijvoorbeeld als er momenten zijn dat je je heel boos voelt.
Gedragstherapie om te leren omgaan met gedrag en emoties (DGT-A)
Je kan door middel van therapie leren omgaan met je gedrag en emoties. Dat betekent dat je leert wat je kan doen of denken in verschillende situaties. Aan de ene kant leer je hoe je je eigen gedrag kunt veranderen als dat nodig is. Aan de andere kant leer je je eigen gedachten en emoties herkennen, erkennen en accepteren. Zo leer je bijvoorbeeld meer over verdrietige, boze of eenzame gevoelens die je misschien hebt.
Therapie om gevoelens en gedrag te begrijpen (MBT-A)
Hier leer je om je eigen gedrag en je eigen gevoelens onder woorden te brengen. Ook hier leer je om het gedrag van de mensen om je heen beter te begrijpen (dit heet mentaliseren). Deze behandeling wil jongeren helpen om ook onder spanning beter om te gaan met hun gedrag en gevoelens. Je ouders worden veel bij de behandeling betrokken, en zullen er dus vaak bij zijn. Je krijgt deze behandeling vaak in een groep, maar soms ook alleen.
Schematherapie voor gebeurtenissen van vroeger (SFT)
Deze behandeling gaat met jou op zoek naar gebeurtenissen van toen je jong was die misschien hebben geleid tot bepaald gedrag. Tijdens schematherapie ga je op zoek naar dit gedrag, en leer je hoe je je gedrag kunt veranderen. Ook hier worden je ouders vaak bij de behandeling betrokken.
Trauma en een borderline persoonlijkheidsstoornis
Veel jongeren met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben ook een trauma meegemaakt. Dat betekent dat zij iets ergs hebben gezien of meegemaakt en daar lang last van hebben. Het kan dus zo zijn dat een hulpverlener je zal vragen naar traumatische gebeurtenissen die je misschien hebt meegemaakt. Klik hier om meer te lezen over een trauma.
Medicijnen
Als je een borderline persoonlijkheidsstoornis hebt, is de kans klein dat je hiervoor medicijnen zal krijgen. Jouw behandelaar kan je vertellen wat in jouw situatie het beste is. Je leest meer over medicijnen op Begrijp je medicijn.
Voor je ouders
Je ouders, broers en zussen kunnen veel steun aan je geven. Maar dan moeten ze natuurlijk wel weten wat er aan de hand is en hoe ze je kunnen helpen. Daarom gaat de hulpverlener vaak praten met het hele gezin. Bij een behandeling voor borderline persoonlijkheidsstoornis, worden jouw ouders en/of andere gezinsleden daar dus vaak bij betrokken.
Voor je omgeving
Voor jongeren met een borderline persoonlijkheidsstoornis kan het lastig zijn om goed om te gaan met vriendschappen. Het is dus heel belangrijk dat vrienden ook weten wat er met je is en hoe ze met je om moeten gaan. Ook school moet weten wat er aan de hand is en hoe ze met je om moeten gaan. Misschien moet je schoolprogramma (tijdelijk) worden aangepast of heb je extra begeleiding . Wil je meer weten over hoe je het beste met je omgeving of een hulpverlener in gesprek kan gaan? Kijk dan eens bij onze veelgestelde vragen.
Ik heb denk ik bijna een half uur voor me uit lopen staren om te denken wat ik wil schrijven. Hoe begin je? "Ja hey ik kom iets vertellen over borderline!" Klinkt zo nep opgewekt. Maar dat is wel wat ik kom doen.
Sinds een aantal maanden heb ik de diagnose borderline persoonlijkheidsstoornis. Kut zou je zeggen. Is het ook wel. Maar het is ook een grote opluchting.
