Depressie

Wat is een depressie?

Iedereen voelt zich wel eens een tijdje somber, of heeft even weinig energie. Maar als deze gevoelens langer dan twee weken duren, kan het zijn dat je een depressie hebt. Waar kan je last van hebben bij een depressie?

• Je hebt bijna de hele dag een somber gevoel
• Je hebt geen zin in leuke dingen
• Je wil heel veel of juist heel weinig eten
• Je bent snel boos
• Je hebt een ‘zwaar hoofd’
• Je kan je slecht concentreren
• Je bent prikkelbaar
• Je voelt je kwetsbaar
• Je hebt een leeg gevoel
• Je hebt hoofdpijn
• Je hebt buikpijn
• Je kan niet goed slapen
• Je bent heel moe
• Je voelt je waardeloos
• Je hebt geen of weinig zin in seks
• En soms kan je het gevoel hebben dat je niet wil leven

Denk jij weleens aan de dood of maak je je zorgen over iemand? Chat of bel dan met 0800-0113. >> Meer manieren om contact op te nemen met 113

Hoe ontstaat een depressie?

Een depressie kan ontstaan door een combinatie van veel verschillende dingen. Je kan hierbij denken aan de volgende dingen, maar er kunnen ook hele andere oorzaken achter een depressie zitten:

• Wanneer er nare of verdrietige dingen zijn gebeurd, vooral als die kort achter elkaar gebeuren.
• Of wanneer er iets groots in je omgeving gebeurt waardoor je depressief wordt, bijvoorbeeld als je ouders gaan scheiden of wanneer er iemand overleden is.
• Andere voorbeelden van gebeurtenissen die een depressie kunnen veroorzaken:
• Er is sprake van (seksueel) geweld.
• Er verandert veel om je heen.
• Het gaat niet zo goed op school.
• Je wordt gepest
• Ook je karakter kan een rol spelen, bijvoorbeeld wanneer je iemand bent die de schuld vaak bij zichzelf zoekt.
• Een depressie kan voor een deel erfelijk zijn. Als iemand uit je familie een depressie heeft (gehad), is er een bepaalde kans dat jij het ook kan krijgen.

Hoe vaak komt het voor?

Als je heel jong bent, kan je al depressief zijn. Bij meisjes komt een depressie vaker voor dan bij jongens. Hoe vaak het precies voorkomt bij kinderen is de laatste tijd niet onderzocht.

Gaat het over?

Een depressie gaat vaak wel weer over. Het kan wel zijn dat het soms in je leven weer terugkomt. Het hangt er dan ook vanaf of je er weinig of veel last van hebt gehad. Snel hulp zoeken is heel belangrijk, zodat de depressie minder lang duurt. Ook is dan de kans op terugkeer van de depressie kleiner.

Hoe weet je of je een depressie hebt?

Het kan zijn dat je zelf merkt dat je klachten hebt. Maar het kan ook zijn dat je ouders of leraren op school dat merken. Vaak zal je dan eerst naar de huisarts of naar het wijkteam in jouw buurt gaan. Als zij denken dat je misschien een depressie hebt word je doorgestuurd naar een psycholoog en/of een psychiater. Door gesprekken, testjes en vragenlijsten onderzoekt die waar je klachten vandaan komen en hoe je daarbij geholpen kan worden. Je klachten komen misschien niet alleen door een depressie, maar ook door andere dingen. Je bent bijvoorbeeld ook snel boos of bang, of je bent heel prikkelbaar.

Als duidelijk is waar je last van hebt zal een psycholoog samen met jou en je ouders een plan maken om je beter te voelen. Het kan zijn dat je ook met een psychiater gaat praten. Die bepaalt of je ook medicijnen nodig hebt om je beter te gaan voelen. Behandeling kan op verschillende manieren.

Voor jezelf

Psycho-educatie

Je leert wat je klachten precies zijn en hoe ze zijn ontstaan. Zo kan je er beter mee omgaan en krijg je meer zelfvertrouwen. Ook praat je over de voor- en nadelen van behandeling.

Gedragstherapie

Door middel van gedragstherapie kan je leren omgaan met een depressie. Dat betekent dat je leert hoe je je kan gedragen in verschillende situaties. Gedragstherapie kan alleen of in een groep. Je leert dan bijvoorbeeld hoe je minder kan piekeren en of wat je denkt wel klopt. Ook leer je hoe je meer aan positieve dingen kan denken.

In gedragstherapie leer je anders denken. Waarom? Het hoort bij een depressie dat je vaak piekert en alles somber ziet. Je haalt je dan dingen in je hoofd die in het echt helemaal niet zo zijn, bijvoorbeeld dat je nergens goed in bent. In de training leer je om je sombere gedachten te onderzoeken. En als ze niet kloppen, vervang je ze door gedachten die positiever zijn.

Medicijnen

Wanneer je niet beter wordt van de behandeling, kunnen medicijnen je mogelijk helpen. Een psychiater zal dit met jou en je ouders bespreken. Dat gebeurt niet zo vaak bij kinderen en jongeren onder de 17 jaar. Door medicijnen kan je je beter gaan voelen, maar ze helpen niet bij iedereen. Sommige mensen gaan zich er juist slechter door voelen. Daarom houden ze je goed in de gaten. Als het niet goed met je gaat kan je stoppen, een andere hoeveelheid krijgen of een ander medicijn. Lees meer over medicijnen op Begrijp je medicijn.

Voor je ouders

Familietherapie

Het is belangrijk dat je ouders weten wat er met je aan de hand is en hoe ze daarmee om kunnen gaan. Je ouders leren bijvoorbeeld hoe ze jou bij sommige dingen kunnen helpen. Het gezin of je omgeving kan je vooruithelpen, ze kunnen je een steuntje in de rug geven. Je hoeft het niet allemaal zelf te doen.

Wat kan je zelf doen?

Praktische dingen, zoals:

• Lichamelijke beweging. Je hoeft niet per se te sporten, het is al goed om dagelijks een (kleine) wandeling te maken.
• Het is beter om geen alcohol te drinken en/of te blowen.
• Stel jezelf kleine doelen. Met te grote doelen die je niet kan halen, kan je teleurgesteld raken.
• Probeer een dag- en nachtritme aan te houden, dat geeft structuur.
• Probeer in contact te komen en blijven met anderen. Misschien via internet als dat makkelijker is.
• Bedenk dingen die je oké vindt (of vond) om te doen. Maak er een lijstje van. Kies elke dag zo'n activiteit en ga dat doen. 

Hoe bespreek je het met je ouders en/of je vrienden?

Ook al wil je het met niemand delen en heb je het idee dat niemand je begrijpt, het is belangrijk dat je aan je omgeving laat weten hoe je je voelt. De mensen om je heen kunnen je helpen om stapje voor stapje vooruit te komen. Je hoeft niet alleen te zijn.

Kijk op Grip op je Dip voor online hulp en voor tips om minder last te hebben van je somberheid.

Al bijna drie jaar lang zit ik in een vicieuze cirkel waar ik niet meer zelf uit kan komen. Wat begon met een dipje, werd steeds erger. Ik raakte zo erg diep in een negatieve spiraal, dat ik het gevoel had dat mijn hele leven verwoest was. Het meisje wat altijd vrolijk was, die dacht dat ze veel kon bereiken in de toekomst, kon ik niet meer in mezelf terugvinden.

Ik was zwaar depressief en had ongelofelijke problemen met m'n persoonlijkheidsontwikkeling. Vroeger ging alles allemaal zo goed, het was perfect. Maar toen werd ik ziek. Ik voelde me de hele dag somber en wist niet waarvoor ik eigenlijk nog leefde. Ik had het gevoel dat ik het allemaal niet meer aankon. Ik begreep het ook gewoon niet. Want hoe kon ik, een doodnormaal meisje die gewoon naar school ging, gewoon sportte, gewoon werkte, gewoon gezellige dingen deed met vrienden, opeens zo'n vreselijk zware psychiatrische ziekte krijgen? Ik was mezelf zo erg kwijt en de pijn die ik had was bijna niet te verdragen.

Anderhalf jaar heb ik bij een psycholoog gezeten. Het hielp helemaal niks, integendeel, ik voelde me alleen maar rotter. De psycholoog zag ook wel in dat ik niet voldoende had aan de gesprekken die we samen voerden. Ik ben naar een andere instantie gestuurd, waar 2e-lijnpsychologen en psychiaters werkten. Die mensen waren meer gespecialiseerd, dus misschien dat zij wel een oplossing voor mij konden vinden. Ondertussen was het voor mij een kwestie van overleven. Iedere dag voelde voor mij als honderd jaar. Ik vroeg me af waarom het zolang moest duren voordat ze met een behandelplan kwamen, ze zagen toch hoe erg ik er aan toe was? Ze zeiden dat ze me begrepen, maar ze wilden zeker weten dat ze me de goede behandeling zouden aanbieden en daarvoor wilden ze me eerst nog iets beter leren kennen. Ik voelde me machteloos, ik kon dit niet meer volhouden, wat moest ik in hemelsnaam doen? Ik kreeg inmiddels wel medicijnen, maar ik merkte geen resultaat. Ik werd steeds hopelozer, ik kon dit niet meer op deze manier, het duurde te lang. Het ging zo slecht met me dat ze me uiteindelijk hebben laten opnemen op een gesloten afdeling van een psychiatrische kliniek. Het was een crisisopname, dus daar stellen ze geen behandelplan op. Na 3 weken in de kliniek te hebben gezeten, ben ik weer even naar huis gegaan, waar ik nu wel gelijk m'n behandelplan aangeboden kreeg. Omdat mijn problemen zo diep zitten, moet ik voor een paar maanden naar een andere kliniek. Hier krijg je iedere dag verschillende therapieën. Het is de bedoeling om de vicieuze cirkel te verbreken. Je onderzoekt wat je emoties zijn en hoe je hiermee omgaat. Hierbij is er veel aandacht voor wat je vaste gedrags- en denkpatronen zijn en hoe je over jezelf en anderen denkt. Ze kijken hoe je het beste met je gevoelens en je problemen kunt omgaan.

Tot op de dag van vandaag vraag ik me elke keer weer af hoe ik het tot hier heb kunnen redden. Ik heb de gezondheidszorg in Nederland al zo vaak vervloekt, het duurde zo lang voordat er eindelijk een keer wat gebeurde. Ik werd van hot naar her gestuurd en nergens kwamen ze met een concreet plan. Ik begon de hoop zo erg te verliezen, dat ik dacht dat het misschien beter was als ik er een einde aan maakte. Wat had ik immers nog? Mijn jaar op het vwo ging ik niet meer halen, ik kon nog geeneens één bladzijde van een boek lezen. Sporten beleefde ik ook geen plezier meer in en werken ging ook niet meer. Ik wilde niks meer doen. Uitgaan met vrienden zat er ook allemaal niet in zolang ik zo ziek was. Mijn hele jeugd leek verpest. Nu ik weet dat ik naar een kliniek ga waar ze me echt gaan helpen met al mijn problemen, heb ik weer een beetje de hoop dat het allemaal goed komt. Maar ik weet als geen ander hoe vreselijk zwaar de hele weg naar een goede behandeling is. Ik weet hoe ontzettend hard je voor jezelf moet vechten. Hoe erg je om aandacht moet schreeuwen, zodat ze echt zien dat je hulp nodig hebt. Ik weet hoe het voelt als je het idee hebt dat mensen je niet begrijpen. Aan iedereen die met hetzelfde soort probleem als ik zit wil ik alleen maar zeggen dat je niet moet opgeven, hoe verleidelijk dat soms ook is als alles zo uitzichtloos lijkt. Ieder mens is op zijn eigen manier bijzonder en kan op zijn eigen manier iets moois bereiken, ook al zie je dat niet altijd als je je zo ziek voelt. Ik heb zo vaak gedacht dat ik helemaal niks kon, ik voelde me zo mislukt. Alleen nu ik al zolang op deze weg zit, wil ik hier ook uitkomen en ik wil laten zien dat ik sterk ben en dat ik wel degelijk heel erg veel kan bereiken. Het is ongelofelijk zwaar deze ziekte en ik kan alleen maar huilen om het feit dat ik zo ook geen normale jeugd heb. Maar ik weet nu dat ik hier ooit uit ga komen. Ik weet dat als ik hierop terug kijk, dit geen leuke periode van mijn leven is, maar ik weet ook dat ik hier ook enorm veel van kan leren, hoe stom dat misschien ook klinkt. Een depressie kan je dichter bij jezelf brengen. Je kijkt anders aan tegen dingen en je leert wat je echt belangrijk vindt in het leven. Ooit komt er een dag dat je opstaat en dat je je weer vrolijk voelt. Dat je weet wie je bent en wat je wilt. Dat je weer van dingen kan genieten. Dat je niet meer de hele dag piekert. Als je er midden in zit, geloof je dat niet, dat weet ik van mezelf. Maar een behandeling van een depressie is een heel proces. Het is een uitputtend zwaar proces. Maar stapje voor stapje kan het beter gaan en ga je de stip aan de horizon weer zien. En dan kan je trots op jezelf zijn.

Ik weet niet goed hoe ik moet beginnen met mijn ervaring in de psychiatrie, maar ik ga proberen te beginnen bij het begin.

Twee jaar geleden werd ik via mijn huisarts doorgestuurd naar een psycholoog, omdat ik 3 keer per week hoofdpijn had. Ik dacht dat het migraine was, maar de huisarts en mijn fysiotherapeut dachten daar anders over. Vooral omdat mijn gezinssituatie nou niet bepaald 'normaal' is.

Mijn moeder heeft NAH (een verstandelijke beperking) en kan eigenlijk niet zoveel. Ook mijn vader is niet iemand die heel slim en handig is met dingen. Hierdoor heb ik altijd dingen in het huishouden moeten regelen sinds ik een klein meisje was. Ook gebeurde er nare dingen thuis, maar ik dacht dat dat normaal was en was het eigenlijk allemaal al vergeten. Het was niet anders.

Ik vond het prima om naar een psycholoog te gaan, maar verwachtte er niet teveel van. Gewoon af en toe een beetje kletsen, wat zou het helpen tegen de hoofdpijn? Al snel kwam ik erachter dat die gesprekken pittig konden zijn, mijn verleden kwam omhoog en ik ging me erg eenzaam voelen, want op wie kon ik eigenlijk rekenen in mijn leven? Ik hoor nooit wat van mijn familie, ik moet zelf voor mijn ouders zorgen, en vriendinnen van mijn leeftijd begrepen me niet. De enige personen waar ik op kon rekenen waren mijn psycholoog en twee docenten op mijn school.

Het ging steeds slechter met me en ik werd steeds somberder. Ik begon te automutileren (jezelf expres verwonden), dit was het enige waar ik op kon rekenen. Hierdoor kon ik even de pijn vergeten. En het was toch winter, dus niemand zou mijn armen zien. Ik zag het leven niet meer zitten, wat deed ik hier nog op aarde als toch niemand iets om mij geeft?

Mijn psycholoog kon mij niet verder helpen en toen werd ik doorgeschakeld naar de Jeugdpsychiatrie in het UMC en kreeg ik opeens een gesprek met een psychiater. Ik had wel eens van een psychiater gehoord, maar dat was toch voor hele erge problemen? Dat was niet voor mij bestemd! Uiteindelijk was het een fijn gesprek, en kreeg ik te horen dat ik een Depressie had. Het was gek dat het opeens een naam kreeg wat er met mij aan de hand was.

Ik zou therapieën gaan krijgen: PMT, CGT, OT en gesprekken met de psychiater. Ik vond het allemaal maar raar klinken, maar als het mij zou helpen vond ik het allemaal goed.

Inmiddels ging ik 3 keer per week naar het UMC voor mijn therapieën, maar eigenlijk ging het maar niet beter. We zouden het nog twee weken aankijken en dan zou ik moeten kiezen of ik hiermee verder wilde of dat ik naar een kliniek wilde gaan voor 12 maanden opname die speciaal gericht is op mijn depressie. Ik moest medicatie gaan slikken, Fluoxetine, en zou voor 2 weken opgenomen worden op een open afdeling in het UMC omdat het gevaarlijke bijwerkingen kon geven. Het was gek. Gek om opeens opgenomen te worden. En dat nog wel in de Psychiatrie. En al waren het maar 2 weken, opeens zou ik weg zijn van mijn normale leven. Het begin was zwaar, maar ergens voelde ik me daar ook heel veilig, en vond ik het fijn om even weg te zijn van thuis.

Het ging nog steeds niet beter met me, en uiteindelijk heb ik besloten om voor de behandeling van 12 maanden te kiezen op een andere plek.

Weer kon ik opnieuw beginnen en weer kon ik mijn verhaal opnieuw vertellen. Wat keek ik er tegenop. Maar gelukkig viel het hartstikke mee. Het was totaal anders dan het UMC, maar de vrouw waar ik het gesprek mee had was heel aardig en begripvol. Uiteindelijk werd ik 's avonds gebeld dat ze me geschikt vonden voor de opname en over 1 week al kon worden opgenomen. Dat was erg zwaar voor mij. Ik vond het vooral moeilijk om afscheid te nemen van alle therapeuten, omdat dat de enige personen waren waar ik dacht op te kunnen rekenen.

Maar goed ik moest doorgaan en voor mezelf kiezen. Dapper ging ik 12 maanden behandeling tegemoet. Ik werd heel lief ontvangen door de andere acht meiden die er zaten. Maar toen ik mijn kamer inliep waar ik met een ander meisje sliep, en ik een oud bureau, bed en kast zag, vond ik het toch wel moeilijk. Hier zou ik de aankomende 12 maanden gaan wonen. Dit werd mijn leven. Ik kon het niet geloven, hoe is het zover gekomen?

Het was wennen, het was raar om opeens een ander leven te lijden dan die van mijn vriendinnen. Mijn school werd immers ook niks meer, ik zat in havo 5, en door alle problemen ging ik het jaar niet redden.

Uiteindelijk heb ik er toch mijn draai gekregen, en ben ik gaan beseffen dat mensen wel in mij willen investeren, ik weet nu wie mijn vriendinnen zijn, dat ik op ze kan rekenen, maar ook de meiden uit mijn kliniek en de mensen van school ben ik erg dankbaar. Het is gek om geen steun te hebben van je eigen familie, maar op hetzelfde moment ben ik de mensen die mij nu helpen zo ontzettend dankbaar.

Mijn leven is anders dan die van een normale 17 jarige puber, ik ben keihard aan het vechten voor mezelf. Ik zit in de psychiatrie, het is niet anders. Maar wat ik zeker weet is dat ik na mijn hele behandeling in de kliniek een stuk meer weet over het leven dan de meeste mensen van mijn leeftijd.

What doesn't kill you, only makes you stronger.

Ik ben opgegroeid in een liefdevol christelijk gezin. Ik was de vijfde in de rij van zes kinderen. Mijn jeugd was warm, veilig en zorgeloos. Tot die ene dag in april, nu twintig jaar geleden. Ik was tien jaar oud toen mijn oudste broer Frederik plotseling een einde aan zijn leven maakte.

De impact van zijn dood op ons gezin was groot. We klampten ons aan elkaar vast, maar wat moet je op een boot die stuurloos is? Mijn zorgeloze jeugd was in één klap voorbij.

Misschien kun je (nog) niet goed lezen en schrijven, of ben je nieuw in Nederland. Dan is informatie over psychische problemen vaak moeilijk te begrijpen. Hieronder zie je een animatie over depressie. Dat kan helpen. Als je denkt dat je zelf een probleem hebt, of iemand in je omgeving. De animaties zijn er in het Nederlands, Arabisch, Turks, Pools, Oekraiëns, Russisch en Tigrinya.