Eetstoornissen

Wat is een eetstoornis?

Eten doen we allemaal elke dag, en iedereen heeft het nodig. Het is zo normaal dat je er normaal gesproken bijna niet over nadenkt. Als je een eetstoornis hebt is dit anders. Je bent dan vaak de hele dag bezig met wat je moet eten, hoe laat je moet eten en hoeveel je moet (of mag) eten. Doordat je de hele dag bezig bent met denken aan eten, kan het zijn dat je minder contact hebt met je vrienden en vriendinnen. Bezig zijn met eten kan op verschillende manieren, er zijn namelijk verschillende soorten eetstoornissen.

De meest voorkomende eetstoornissen zijn:

• Anorexia Nervosa (anorexia): Bij anorexia kan het zijn dat je veel minder eet dan je nodig hebt om je goed te ontwikkelen en op te kunnen letten op school of je huiswerk goed te maken. Je bent waarschijnlijk bang om aan te komen of je vindt jezelf te dik, en je zit bijna nooit stol. Als je hele erge anorexia hebt, kan het zijn dat je wel eens flauwvalt of niet (meer) ongesteld wordt. Het (te) weinig eten geeft je een gevoel van zekerheid en controle.
• Boulimia Nervosa (boulimia): Als je boulimia hebt ben je bang om zwaarder of dik te worden. Soms lukt het om niet te eten maar heb je daarna zoveel trek dat je in één keer heel veel eet, dat heet een eetbui. Tijdens zo’n eetbui heb je het gevoel dat je pas kan stoppen als alles op is. Daarna voel je je rot en kun je bang zijn dat je zwaarder wordt. Daarom spuug je het eten dat je hebt gegeten uit of gebruik je pillen die ervoor zorgen dat je je eten heel snel uitpoept. Soms ga je ook heel veel bewegen om niet zwaarder of dik te worden.
• Eetbuistoornis: Bij de eetbuistoornis heb je eetbuien en het gevoel niet meer te kunnen stoppen met eten, maar ga je daarna niet spugen, een pilletje nemen om snel te poepen of meer bewegen. Wel heb je na de eetbui waarschijnlijk een heel rottig gevoel waardoor je even nergens zin in hebt en niemand wil zien.

Hoe ontstaat een eetstoornis?

Het is niet precies bekend hoe een eetstoornis kan ontstaan. Er zijn wel een paar dingen waardoor de kans groter is dan bij andere kinderen dat je een eetstoornis kan krijgen. Bijvoorbeeld: als iemand in je familie een eetstoornis heeft, wanneer je gepest wordt of wanneer je onzeker bent, is de kans groter dat je een eetstoornis krijgt.

Hoe vaak komt het voor?

De laatste tijd is niet onderzocht hoeveel kinderen en jongeren een eetstoornis hebben.

Gaat het over?

Hoe jonger je bent hoe groter de kans is dat het overgaat. Het helpt om voor jezelf duidelijke doelen te bedenken, zodat je hier motivatie uithaalt en moed om door te vechten. Natuurlijk heb je daar wel hulp bij nodig. Hieronder lees je hoe dat werkt. Je kan met hulp waarschijnlijk weer gewoon meedoen met je vrienden en klasgenoten en je doelen bereiken. Als je geen hulp krijgt, is het veel moeilijker om van je eetstoornis af te komen. De kans is dan heel groot dat het lastig blijft om gezond te eten.

Hoe weet je of je een eetstoornis hebt?

Het kan zijn dat je zelf denkt dat je niets anders doet dan anderen, maar dat je ouders of andere mensen in je omgeving dat wel denken. Ze kunnen dan vaker vragen hoe met je gaat, en of je wel goed en gezond eet. Als je minder zin krijgt om af te spreken met je vrienden kan dat ook een teken zijn. Een ander teken kan zijn dat je heel erg afvalt of juist aankomt. In plaats van heel erg afvallen kan het ook zijn dat je stopt met groeien of dat je als meisje niet ongesteld wordt terwijl je vriendinnen dat al wel zijn.

Om te weten of je een eetstoornis hebt, kan je het beste naar de huisarts gaan, die kan jou dan vragen om bij te houden wat je elke dag eet (ook hoeveel en wanneer). Als de huisarts denkt dat jij misschien een eetstoornis hebt, stuurt die je door naar een psycholoog en/of een psychiater. Door gesprekken, testjes en vragenlijsten onderzoekt die of je een eetstoornis hebt en welke hulp je nodig hebt om weer gezond te worden.

Als duidelijk is wat je klachten zijn, zal een psycholoog samen met jou en je ouders een plan maken om je beter te voelen. Je gezin wordt vaak ook bij de behandeling betrokken. Je zal dan in je eentje gesprekken hebben, maar ook met het hele gezin erbij. Behandeling kan op verschillende manieren:

Cognitieve gedragstherapie

Door cognitieve gedragstherapie leer je welke gedachten en gevoelens ervoor zorgen dat jij een eetstoornis blijft houden. Cognitieve gedragstherapie leert je anders te doen en te denken, waardoor je minder bang wordt voor eten en weer weet en voelt wat normaal eten is. Je leert bijvoorbeeld stapje voor stapje dat je niet heel dik wordt van een gewone portie eten en hoe je eetbuien kan voorkomen.

(Meer)gezinsbehandeling

Hier word je tegelijk met andere gezinnen met een kind met een eetstoornis behandeld. Samen met de andere gezinnen wordt de eetstoornis aangepakt. Je ouders leren zichzelf en jou met je eetstoornis omgaan, en samen met de andere gezinnen proberen jullie weer normaal en regelmatig te eten. Daarbij leren je ouders trucjes om jou te beschermen tegen gedachten en gevoelens die er voor zorgen dat je eetstoornis blijft bestaan.

EMDR

Soms heb je iets moeilijks meegemaakt en heb je het gevoel dat je eetstoornis je helpt om daarmee om te gaan. Deze therapie richt zich niet direct op het eten zelf, maar op de klachten die te maken hebben met de nare of moeilijke gebeurtenis.

Voedingsmanagement

Doordat je een eetstoornis hebt, weet je waarschijnlijk niet meer wat normaal eten is en wat gezond voor je is. Een diëtist kan je dan helpen weer normaal te leren eten.

Medicijnen

Soms wil je helemaal niet geholpen worden of voel je je zo rottig dat je denkt dat je niet geholpen kan worden. Als je bang bent dat je zieker of ongelukkiger wordt zonder eetstoornis kan je daar medicijnen voor krijgen. Medicijnen kunnen bijvoorbeeld helpen om je minder bang te laten voelen of ervoor zorgen dat je weer zin krijgt om dingen te doen. Omdat je met een eetstoornis je lichaam kan beschadigen, kan het soms zijn dat je ook nog medicijnen nodig hebt om je lichaam beter te maken. Elk medicijn kan bijwerkingen hebben. Dat betekent dat je juist van andere dingen last kan krijgen. Je leest er meer over bij Begrijp je medicijn.

Ervaringsdeskundigen

Ervaringsdeskundigen zijn mensen die zelf een eetstoornis hebben gehad en hiervan hersteld zijn. Doordat zij hetzelfde hebben meegemaakt, kunnen zij jou en je ouders helpen door met je te praten.

Websites:

• Weet*

Vereniging rond eetstoornissen. De landelijke patiëntenvereniging.

• Proud2Bme
  Online hulpplatform en community voor mensen met een eetstoornis.
  Proud2Bme is de grootste online community van Nederland en België voor iedereen met een eetstoornis en aangrenzende problematiek. Op Proud2Bme worden dagelijks blogs en interviews geplaatst over eetproblemen, psychische problemen, gezondheid, gezond eten en zelfacceptatie. Via hetforum en de chat kunnen leden - gratis en anoniem - in contact komen met lotgenoten en steun krijgen van ervaringsdeskundigen en professionals. 
• 99gram.nl
  99gram.nl is een website voor jongeren tot 23 jaar die veel bezig zijn met vragen als 'hoe zie ik eruit?', 'eet ik wel goed?' en 'ben ik te zwaar?'. Op de site staat betrouwbare informatie en kunnen jongeren anoniem in contact komen met deskundigen via mail en chat. Er is een forum voor jongeren om elkaar vragen te stellen en te helpen. Een zelfhulpmodule ‘Bekijk jezelf door een roze bril’ helpt jongeren om positiever in het leven te staan, meer bewust te zijn van mooie ervaringen en beter met moeilijke situaties om te gaan. Het is voor jongeren vanaf 14 jaar mogelijk om via 99gram.nl online een behandeling te volgen voor eetproblemen.

Iedereen loopt zijn eigen weg in het leven, de weg die begint bij de geboorte. Mijn weg begon 5 januari 1990, 11 weken te vroeg. Vanaf mijn start heb ik veel obstakels moeten overwinnen met veel doorzettingsvermogen. Na deze moeilijke start werd mijn weg makkelijker. Ik had veel vrienden en veel lol. Ik genoot van het leven, iedere minuut! Elke stap die je zet is een stap richting het ouder worden.

Zo werd ik toen ik 13 was ongesteld en veranderde er heel veel in mijn lichaam. Ik kon niet meer alles eten wat ik wilde, maar dat deed ik wel met als gevolg dat ik erg veel aankwam in een korte tijd. Zelf had ik hier geen problemen mee! Ik genoot volop van het leven en mijn school haalde ik makkelijk! Maar mensen rondom mij begonnen zich met mij te bemoeien. Ik moest toch wat gaan oppassen met mijn gewicht. Altijd was ik een heel dun kindje, nu had ik overgewicht.

Toen ik net 15 was (begin 2005) begon ik met lijnen. Hier en daar liet ik een snoepje weg, in plaats van chocopasta nam ik kaas enzovoorts. Geleidelijk aan viel ik af. Ik had een streefgewicht in mijn hoofd en na ongeveer een jaar had ik dit gewicht bereikt. Eten en gewicht was dit jaar een grote rol in mijn leven gaan spelen! Alhoewel dat als kind nooit zo geweest was. Niemand wist hier van, ik liep mijn eigen weg met mijn geheimen dingen. Op mijn streefgewicht voelde ik me nog niet goed. Het streefgewicht zakte met nog een aantal kilo's. Ik begon steeds minder te eten. In het voorjaar van 2006 was het de tijd van Sonja Bakker. Mijn ouders hebben toen het tienerboek gekocht. Achteraf gezien maakte ze zich toen al zorgen en hoopten ze hierdoor dat ik toch bleef eten. Maar dit boek kon ik niet volgen, het was me te veel! Ik had mijn eigen controle nodig.

Mijn weg werd donkerder en liep ver weg van de andere. Ik begon me af te zonderen, had geen zin meer in contacten. Alhoewel ik veel complimentjes kreeg over mijn uiterlijk, wilde ik alleen zijn, alleen met mijn ‘geheim'. In de zomer van 2007 was ik al heel veel kilo's afgevallen, maar nog steeds was ik niet tevreden. Contact met vriendinnen had ik bijna niet meer. In het begin vroegen ze nog wel eens of ik zin had om iets te doen, maar omdat ik toch altijd nee zei was er geen contact meer. Zelf begon ik er toen wel achter te komen dat ik ongezond veel bezig was met eten en gewicht. Meiden van mijn leeftijd (toen 17) deden leuke dingen. Ik heb toen een lange brief naar mijn beste vriendin geschreven en met haar de afspraak gemaakt dat ik niet onder een bepaald gewicht zou komen.

Die vakantie van 2007 ging ik met mijn ouders op vakantie. Verschrikkelijk vond ik dat. 24 uur met elkaar zijn.. daar ging mijn eetlijst. Die was inmiddels zo minimaal, dat zou op gaan vallen! Ik had toen besloten om maar ‘normaal' te gaan eten.. maar dit lukte al niet meer. Mijn ouders zijn die vakantie naar mij toegekomen toen ik huilend op mijn kamer zat. Ik heb alles aan hen verteld en eenmaal weer in Nederland is het balletje richting de hulpverlening gaan rollen.

Mijn weg bleef ik bewandelen, nu wel wat tegen mijn zin. Want ik wilde geen hulp! Het kon toch nog veel erger? Ik was nog niet eens dun.. wat zeurt iedereen toch! Maar de doktoren vonden het wel ernstig genoeg.. ik had elke week gezinsgesprekken maar dit leidde tot weinig. Mijn gewicht bleef dalen en op een gegeven moment at ik bijna niets meer. Bij een klein stukje appel kon ik al in paniek raken en ook kauwgom of cola light was al te veel. Die tijd durfde ik ook geen bodylotion of veel tandpasta meer te gebruiken, stel je voor dat je er dik van werd. Het ging allemaal zo snel dat ik 13 februari van 2008 werd opgenomen in een kliniek.. in het totaal was ik xx kilo afgevallen. Diagnose: ernstige anorexia.

De weg die ik liep was niet meer leuk. Mijn weg was donker en kou en had veel obstakels. Ik heb veel moeten vechten. Na een opname van 4.5 maand, die verschrikkelijk was, mocht ik naar huis. Dat lijkt lang, maar dat is het niet. Achteraf gezien is het te snel. Ik speelde één groot toneelspel. Iedereen dacht dat het goed ging met me.. maar ik wist wel beter. Alle confrontaties die op mijn weg waren gekomen ben ik voorbij gegaan, ik ben ze niet aangegaan. De anorexia was van mij, hoorde bij mij en niemand mocht er aan komen. Daardoor ging het thuis al snel fout. Op mijn stabilisatiegewicht heb ik ook niet lang gezeten en de xx aangekomen kilo's was ik na 4 maanden alweer kwijt. Waardoor ik 29 oktober voor een tweede opname moest. Dit keer met spoed omdat mijn lichaam erg snel achteruit ging.

Deze tweede opname was zwaarder en moeilijker. Dit pad was nog dieper en kouder. Maar op deze weg heb ik mijn angsten, door ze aan te gaan, stap voor stap leren overwinnen. Nu had ik wel zoiets van: ‘afvallen en niks eten heeft me nergens gebracht!'.. ik had geen lichaam meer zoals een meisje van 18 eruit moet zien. Ik droeg een klein kindermaatje. Moeilijk was het wel. Want het afvallen en niet eten blijft iets veiligs en vertrouwds. En niet alleen het dik voelen speelt een rol, er zit zoveel meer achter! Bijvoorbeeld het gevoel van ‘te veel' te zijn op de wereld, willen verdwijnen.

Stap voor stap ben ik dingen gaan leren en al snel mocht ik 13 februari 2009 met ontslag! 3.5 maand duurde deze opname, dat is heel kort. In deze korte tijd heb ik de moeilijkste periode van mijn leven meegemaakt, moeilijker als opname 1 omdat ik nu wel de angsten aanging. Naast anorexia heb ik ook een depressie waarvoor ik medicatie heb gekregen.. door het zélf vechten en de medicatie ben ik gekomen tot waar ik nu ben. Eind 2008 wilde ik niet meer leven en heb ik vele plannen gemaakt om er van af te komen.. nu maart 2009 gaat het goed en wil ik wel weer leven! Hoe ik uit dit diepe dal ben gekomen? Steun, support en liefde van mensen om mij heen, maar vooral omdat ik zelf de keuze heb gemaakt om er voor te gaan, hoe moeilijk dat ook was en is!

Mijn eerste opname deed ik alles omdat het moest van de mensen om mij heen, mijn tweede opname heb ik leren inzien dat ik het niet doe omdat het moet maar omdat ik het wil! En ik wil het ook, ik wil leven.. lopen op een pad dat leuk is, net zoals vroeger! Die weg daar ben ik nog niet.. Het is nog steeds heel moeilijk thuis. Het grootste gedeelte van de dag draait nog om eten en gewicht. Maar tot nu toe blijf ik op gewicht en geniet ik van mijn weg! Vaak kom ik nog op mijn weg een obstakel tegen die ik te lijf ga met mijn ‘gereedschappen' die ik heb opgebouwd in mijn opnames. En dat gaat goed.. en ik hoop dat het goed blijft gaan. Het is zeker nog erg moeilijk, de anorexia wil ik nog niet kwijt, dat blijft iets veiligs en van mij. Ik kan daar nu beter mee leven! Mijn vriendinnen heb ik terug, mijn opleiding kan ik oppakken en mijn leven kan ik gaan leven zoals een 19-jarig meisje dat 'hoort' te doen. Anorexia heb ik zeker nog wel! Want die is niet na 2 opnames weg, het gaat om hoe je er mee om leert gaan. Hoe je de ‘gereedschappen' leert te gebruiken. Mijn tweede opname heb ik daarvoor nodig gehad en ik hoop niet dat ik een derde opname nodig moet hebben..

Waarom ik anorexia heb gekregen of waarom iemand anorexia krijgt? Ik weet het niet.. zo liep mijn weg. Ik vind het vette pech. Het overkomt je, je kiest er niet voor en je kan het niet tegenhouden. Wel kan je er tegen vechten. Eenmaal het gevecht geleverd kom je er sterker uit en kan je je weg in stevigere schoenen lopen! Ik doe mijn best, blijf knokken en hoop dat ik obstakels blijf overwinnen en de goede stappen op mijn weg blijf zetten.

Loop je mee?

Sharon heeft een tijd gewerkt als ervaringsdeskundige voor Proud2Bme.